एर्बियम, अणुक्रमांक ६८, रासायनिक नियतकालिक सारणीच्या सहाव्या चक्रात स्थित आहे, लॅन्थानाइड (IIIB गट) क्रमांक ११, अणुवजन १६७.२६, आणि या मूलद्रव्याचे नाव यट्रियम पृथ्वीच्या शोध स्थळावरून आले आहे.
एर्बियमकवचात ०.०००२४७% चे प्रमाण असते आणि ते अनेकांमध्ये आढळतेदुर्मिळ पृथ्वीखनिजे. हे अग्निजन्य खडकांमध्ये आढळते आणि ErCl3 चे इलेक्ट्रोलिसिस आणि वितळवून मिळवता येते. ते यट्रियम फॉस्फेट आणि काळ्या रंगाच्या इतर उच्च-घनतेच्या दुर्मिळ पृथ्वी घटकांसह सहअस्तित्वात राहते.दुर्मिळ पृथ्वीसोन्याचे साठे.
आयोनिकदुर्मिळ पृथ्वीखनिजे: चीनमधील जियांग्शी, ग्वांग्शी, फुजियान, हुनान, ग्वांग्शी इ. फॉस्फरस य्ट्रियम धातू: मलेशिया, ग्वांग्शी, ग्वांग्शी, चीन. मोनाझाइट: ऑस्ट्रेलियाचे किनारी क्षेत्र, भारताचे किनारी क्षेत्र, ग्वांग्डोंग, चीन आणि तैवानचे किनारी क्षेत्र.
इतिहास शोधणे
१८४३ मध्ये शोधला गेला
शोध प्रक्रिया: १८४३ मध्ये सीजी मोसँडर यांनी शोधून काढले. त्यांनी मूळतः एर्बियमच्या ऑक्साईडला टर्बियम ऑक्साईड असे नाव दिले, म्हणून सुरुवातीच्या साहित्यात,टर्बियम ऑक्साईडआणिएर्बियम ऑक्साईडमिश्रित होते. १८६० नंतरच सुधारणा आवश्यक होती.
च्या शोधाच्या काळातचलॅन्थेनम, मोसँडरने सुरुवातीला शोधलेल्या यट्रियमचे विश्लेषण आणि अभ्यास केला आणि १८४२ मध्ये एक अहवाल प्रकाशित केला, ज्यामध्ये स्पष्ट केले की सुरुवातीला शोधलेला यट्रियम पृथ्वी हा एक मूलद्रव्य ऑक्साईड नव्हता, तर तीन घटकांचा ऑक्साईड होता. तरीही त्याने त्यापैकी एकाचे नाव यट्रियम पृथ्वी ठेवले आणि त्यापैकी एकाचे नाव एर्बिया ठेवले (एर्बियमपृथ्वी). घटक चिन्हाला एर असे संबोधले आहे. एर्बियम आणि इतर दोन घटकांचा शोध,लॅन्थेनमआणिटर्बियम, च्या शोधाचा दुसरा दरवाजा उघडलादुर्मिळ पृथ्वीघटक, त्यांच्या शोधाचा दुसरा टप्पा दर्शवितात. त्यांचा शोध म्हणजे तीन घटकांचा शोध होतादुर्मिळ पृथ्वीदोन घटकांनंतरचे घटकसेरियमआणियट्रियम.
इलेक्ट्रॉन कॉन्फिगरेशन
इलेक्ट्रॉनिक लेआउट:
१एस२ २एस२ २पी६ ३एस२ ३पी६ ४एस२ ३डी१० ४पी६ ५एस२ ४डी१० ५पी६ ६एस२ ४एफ१२
पहिली आयनीकरण ऊर्जा 6.10 इलेक्ट्रॉन व्होल्ट आहे. रासायनिक आणि भौतिक गुणधर्म जवळजवळ होल्मियम आणि डिस्प्रोसियमसारखेच आहेत.
एर्बियमच्या समस्थानिकांमध्ये हे समाविष्ट आहे: १६२Er, १६४Er, १६६Er, १६७Er, १६८Er, १७०Er.
धातू
एर्बियमहा एक चांदीचा पांढरा धातू आहे, पोत मऊ, पाण्यात अघुलनशील आणि आम्लांमध्ये विरघळणारा. क्षार आणि ऑक्साइड गुलाबी ते लाल रंगाचे असतात. वितळण्याचा बिंदू १५२९°C, उत्कलन बिंदू २८६३°C, घनता ९.००६ ग्रॅम/सेमी ³.
एर्बियमकमी तापमानात अँटीफेरोमॅग्नेटिक आहे, निरपेक्ष शून्याजवळ जोरदार फेरोमॅग्नेटिक आहे आणि एक सुपरकंडक्टर आहे.
एर्बियमखोलीच्या तपमानावर हवा आणि पाण्याने हळूहळू ऑक्सिडायझेशन होते, परिणामी गुलाबी लाल रंग येतो.
अर्ज:
त्याचा ऑक्साईडएर२ओ३हा गुलाबी लाल रंग आहे जो काचेच्या भांडी बनवण्यासाठी वापरला जातो.एर्बियम ऑक्साईडगुलाबी मुलामा चढवणे तयार करण्यासाठी सिरेमिक उद्योगात वापरला जातो.
एर्बियमअणु उद्योगातही त्याचे काही उपयोग आहेत आणि ते इतर धातूंसाठी मिश्रधातू घटक म्हणून वापरले जाऊ शकते. उदाहरणार्थ, डोपिंगएर्बियमव्हॅनेडियममध्ये टाकल्याने त्याची लवचिकता वाढू शकते.
सध्या, सर्वात प्रमुख वापरएर्बियमच्या निर्मितीमध्ये आहेएर्बियमडोपेड फायबर अॅम्प्लिफायर्स (EDFAs). बेट डोपेड फायबर अॅम्प्लिफायर (EDFA) प्रथम १९८५ मध्ये साउथहॅम्प्टन विद्यापीठाने विकसित केले होते. हा फायबर ऑप्टिक कम्युनिकेशनमधील सर्वात मोठ्या शोधांपैकी एक आहे आणि आजच्या लांब-अंतराच्या माहिती सुपरहायवेचे "गॅस स्टेशन" देखील म्हणता येईल.एर्बियमडोपेड फायबर हे क्वार्ट्ज फायबरमध्ये थोड्या प्रमाणात दुर्मिळ पृथ्वी घटक एर्बियम आयन (Er3+) डोप करून अॅम्प्लिफायरचा गाभा आहे. ऑप्टिकल फायबरमध्ये दहा ते शेकडो पीपीएम एर्बियम डोप केल्याने संप्रेषण प्रणालींमधील ऑप्टिकल नुकसान भरून काढता येते.एर्बियमडोप्ड फायबर अॅम्प्लिफायर्स हे प्रकाशाच्या "पंपिंग स्टेशन" सारखे असतात, ज्यामुळे ऑप्टिकल सिग्नल एका स्टेशनपासून दुसऱ्या स्टेशनवर क्षीणन न होता प्रसारित करता येतात, अशा प्रकारे आधुनिक लांब-अंतराच्या, उच्च-क्षमतेच्या आणि उच्च-गती फायबर ऑप्टिक संप्रेषणासाठी तांत्रिक चॅनेल सहजतेने उघडले जाते.
आणखी एक अॅप्लिकेशन हॉटस्पॉटएर्बियमलेसर आहे, विशेषतः वैद्यकीय लेसर मटेरियल म्हणून.एर्बियमलेसर हा २९४० नॅनोमीटर तरंगलांबी असलेला एक घन-अवस्थेतील पल्स लेसर आहे, जो मानवी ऊतींमधील पाण्याच्या रेणूंद्वारे जोरदारपणे शोषला जाऊ शकतो, कमी उर्जेसह महत्त्वपूर्ण परिणाम प्राप्त करतो. ते मऊ ऊतींना अचूकपणे कापू शकते, पीसू शकते आणि काढून टाकू शकते. एर्बियम YAG लेसर मोतीबिंदू काढण्यासाठी देखील वापरला जातो.एर्बियमलेसर थेरपी उपकरणे लेसर शस्त्रक्रियेसाठी अधिकाधिक व्यापक अनुप्रयोग क्षेत्रे उघडत आहेत.
एर्बियमदुर्मिळ पृथ्वी अपरूपण लेसर मटेरियलसाठी सक्रिय आयन म्हणून देखील वापरले जाऊ शकते.एर्बियमलेसर अपकन्व्हर्जन मटेरियल दोन श्रेणींमध्ये विभागले जाऊ शकतात: सिंगल क्रिस्टल (फ्लोराइड, ऑक्सिजनयुक्त मीठ) आणि काच (फायबर), जसे की एर्बियम-डोपेड यट्रियम अॅल्युमिनेट (YAP: Er3+) क्रिस्टल्स आणि Er3+डोपेड ZBLAN फ्लोराइड (ZrF4-BaF2-LaF3-AlF3-NaF) ग्लास फायबर, जे आता व्यावहारिक झाले आहेत. BaYF5: Yb3+, Er3+ इन्फ्रारेड प्रकाशाचे दृश्यमान प्रकाशात रूपांतर करू शकते आणि हे मल्टीफोटॉन अपकन्व्हर्जन ल्युमिनेसेंट मटेरियल रात्रीच्या दृष्टी उपकरणांमध्ये यशस्वीरित्या वापरले गेले आहे.
पोस्ट वेळ: ऑक्टोबर-२५-२०२३