17 दुर्मिळ पृथ्वी वापरांची यादी (फोटोसह)

Aसामान्य रूपक असे आहे की जर तेल हे उद्योगाचे रक्त असेल तर दुर्मिळ पृथ्वी हे उद्योगाचे जीवनसत्व आहे.

दुर्मिळ पृथ्वी हे धातूंच्या समूहाचे संक्षिप्त रूप आहे. 18 व्या शतकाच्या अखेरीपासून दुर्मिळ पृथ्वी घटक,आरईई) एकामागून एक शोधले गेले आहेत. रासायनिक घटकांच्या आवर्त सारणीमध्ये 15 लॅन्थॅनाइड्ससह 17 प्रकारचे REE आहेत- लॅन्थॅनम (ला), सेरियम (सीई), प्रासोडायमियम (पीआर), निओडीमियम (एनडी), प्रोमेथियम (पीएम) आणि सध्या, त्यात आहे. इलेक्ट्रॉनिक्स, पेट्रोकेमिकल्स आणि मेटलर्जी यासारख्या अनेक क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाते. जवळजवळ प्रत्येक 3-5 वर्षांनी, शास्त्रज्ञ दुर्मिळ पृथ्वीचे नवीन उपयोग शोधू शकतात आणि प्रत्येक सहा शोधांपैकी एक शोध दुर्मिळ पृथ्वीपासून वेगळा करता येत नाही.

चीन दुर्मिळ पृथ्वीच्या खनिजांनी समृद्ध आहे, तीन जगात प्रथम क्रमांकावर आहे: संसाधन साठ्यात प्रथम, सुमारे 23%; आउटपुट हे पहिले आहे, जे जगातील दुर्मिळ पृथ्वीच्या वस्तूंपैकी 80% ते 90% आहे; विक्रीचे प्रमाण पहिले आहे, ६०% ते ७०% दुर्मिळ पृथ्वी उत्पादने परदेशात निर्यात केली जातात. त्याच वेळी, चीन हा एकमेव देश आहे जो सर्व 17 प्रकारच्या दुर्मिळ पृथ्वी धातूंचा पुरवठा करू शकतो, विशेषत: मध्यम आणि जड दुर्मिळ पृथ्वी उत्कृष्ट लष्करी वापरासह. चीनचा वाटा हेवा करण्याजोगा आहे.

Rपृथ्वी हे एक मौल्यवान धोरणात्मक संसाधन आहे, ज्याला "औद्योगिक मोनोसोडियम ग्लूटामेट" आणि "नवीन सामग्रीची जननी" म्हणून ओळखले जाते आणि अत्याधुनिक विज्ञान आणि तंत्रज्ञान आणि लष्करी उद्योगात मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाते. उद्योग आणि माहिती तंत्रज्ञान मंत्रालयाच्या मते, दुर्मिळ पृथ्वीचे स्थायी चुंबक, ल्युमिनेसेन्स, हायड्रोजन स्टोरेज आणि कॅटालिसिस यासारखे कार्यात्मक साहित्य प्रगत उपकरणे निर्मिती, नवीन ऊर्जा आणि उदयोन्मुख उद्योगांसारख्या उच्च तंत्रज्ञान उद्योगांसाठी अपरिहार्य कच्चा माल बनले आहेत. इलेक्ट्रॉनिक्स, पेट्रोकेमिकल उद्योग, धातूशास्त्र, यंत्रसामग्री, नवीन ऊर्जा, प्रकाश उद्योग, यामध्ये मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाते, पर्यावरण संरक्षण, शेती इ. .

1983 च्या सुरुवातीस, जपानने दुर्मिळ खनिजांसाठी एक धोरणात्मक राखीव प्रणाली सुरू केली आणि त्यातील 83% देशांतर्गत दुर्मिळ पृथ्वी चीनमधून आली.

युनायटेड स्टेट्सकडे पुन्हा पहा, त्यातील दुर्मिळ पृथ्वीचे साठे चीननंतर दुसऱ्या क्रमांकावर आहेत, परंतु तिची दुर्मिळ पृथ्वी ही सर्व हलकी दुर्मिळ पृथ्वी आहेत, जी जड दुर्मिळ पृथ्वी आणि हलकी दुर्मिळ पृथ्वीमध्ये विभागली गेली आहेत. जड दुर्मिळ पृथ्वी खूप महाग आहेत आणि हलकी दुर्मिळ पृथ्वी माझ्यासाठी किफायतशीर आहेत, ज्यांना उद्योगातील लोकांनी बनावट दुर्मिळ पृथ्वीमध्ये रूपांतरित केले आहे. यूएस रेअर अर्थ आयातीपैकी 80% चीनमधून येतात.

कॉम्रेड डेंग झियाओपिंग एकदा म्हणाले: "मध्यपूर्वेत तेल आहे आणि चीनमध्ये दुर्मिळ पृथ्वी आहे." त्यांच्या बोलण्यातला भावार्थ स्वयंस्पष्ट आहे. जगातील 1/5 उच्च-तंत्र उत्पादनांसाठी दुर्मिळ पृथ्वी केवळ आवश्यक “MSG” नाही तर भविष्यात जागतिक वाटाघाटी टेबलवर चीनसाठी एक शक्तिशाली सौदेबाजी चिप देखील आहे. दुर्मिळ पृथ्वीच्या संसाधनांचे संरक्षण आणि वैज्ञानिकदृष्ट्या वापर करणे, अलिकडच्या वर्षांत उदात्त आदर्श असलेल्या अनेक लोकांकडून पाश्चात्य देशांमध्ये मौल्यवान दुर्मिळ संसाधनांची आंधळेपणाने विक्री आणि निर्यात होण्यापासून रोखण्यासाठी हे राष्ट्रीय धोरण बनले आहे. 1992 मध्ये, डेंग झियाओपिंग यांनी स्पष्टपणे चीनचा दर्जा एक मोठा दुर्मिळ देश म्हणून स्पष्टपणे सांगितले.

17 दुर्मिळ पृथ्वीच्या उपयोगांची यादी

1 लॅन्थॅनम मिश्रधातूचे साहित्य आणि कृषी चित्रपटांमध्ये वापरले जाते

सेरिअम ऑटोमोबाईल ग्लासमध्ये मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाते

3 praseodymium सिरॅमिक रंगद्रव्यांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाते

एरोस्पेस मटेरियलमध्ये निओडीमियमचा मोठ्या प्रमाणावर वापर केला जातो

5 झांज उपग्रहांना सहाय्यक ऊर्जा प्रदान करतात

अणुऊर्जा अणुभट्टीमध्ये 6 समेरियमचा वापर

7 युरोपियम मॅन्युफॅक्चरिंग लेन्स आणि लिक्विड क्रिस्टल डिस्प्ले

वैद्यकीय चुंबकीय अनुनाद इमेजिंगसाठी गॅडोलिनियम 8

एअरक्राफ्ट विंग रेग्युलेटरमध्ये 9 टेर्बियमचा वापर केला जातो

लष्करी घडामोडींमध्ये लेझर रेंजफाइंडरमध्ये 10 एर्बियमचा वापर केला जातो

11 डिस्प्रोशिअमचा वापर चित्रपट आणि छपाईसाठी प्रकाश स्रोत म्हणून केला जातो

12 होल्मियमचा वापर ऑप्टिकल कम्युनिकेशन उपकरणे बनवण्यासाठी केला जातो

13 थ्युलियमचा उपयोग ट्यूमरच्या क्लिनिकल निदान आणि उपचारांसाठी केला जातो

संगणक मेमरी घटकासाठी 14 ytterbium additive

ऊर्जा बॅटरी तंत्रज्ञानामध्ये 15 ल्युटेटियमचा वापर

16 yttrium वायर आणि विमान बल घटक बनवते

स्कँडियमचा वापर बहुधा मिश्रधातू तयार करण्यासाठी केला जातो

तपशील खालीलप्रमाणे आहेत.

1

लॅन्थॅनम (LA)

आखाती युद्धात, दुर्मिळ पृथ्वी घटक लॅन्थेनम असलेले नाईट व्हिजन उपकरण यूएस टाक्यांचे जबरदस्त स्त्रोत बनले. वरील प्रतिमा लॅन्थॅनम क्लोराईड पावडर दर्शवते(डेटा नकाशा)

लॅन्थॅनमचा वापर पीझोइलेक्ट्रिक मटेरियल, इलेक्ट्रोथर्मल मटेरियल, थर्मोइलेक्ट्रिक मटेरियल, मॅग्नेटोरेसिस्टिव्ह मटेरियल, ल्युमिनेसेंट मटेरियल (ब्लू पावडर), हायड्रोजन स्टोरेज मटेरियल, ऑप्टिकल ग्लास, लेसर मटेरियल, विविध मिश्रधातू मटेरियल इ. मध्ये मोठ्या प्रमाणावर केला जातो. लॅन्थॅनमचा वापर उत्प्रेरकांमध्ये देखील होतो. अनेक सेंद्रिय रासायनिक उत्पादने, शास्त्रज्ञांनी लॅन्थॅनमला "सुपर कॅल्शियम" असे नाव दिले आहे पिकांवर परिणाम.

2

सेरिअम (CE)

Cerium चा वापर उत्प्रेरक, चाप इलेक्ट्रोड आणि विशेष काच म्हणून केला जाऊ शकतो. Cerium मिश्र धातु उच्च उष्णतेला प्रतिरोधक आहे आणि जेट प्रोपल्शन भाग बनवण्यासाठी वापरला जाऊ शकतो.(डेटा नकाशा)

(१) सेरिअम, काचेचे मिश्रण म्हणून, अल्ट्राव्हायोलेट आणि इन्फ्रारेड किरण शोषून घेऊ शकते आणि ऑटोमोबाईल ग्लासमध्ये मोठ्या प्रमाणावर वापरले गेले आहे. ते केवळ अतिनील किरणांना प्रतिबंधित करू शकत नाही, तर कारमधील तापमान देखील कमी करू शकते, ज्यामुळे हवेसाठी वीज वाचवता येते. कंडिशनिंग. 1997 पासून, जपानमधील सर्व ऑटोमोटिव्ह ग्लासमध्ये सेरिया जोडले गेले आहे. 1996 मध्ये, ऑटोमोबाईल ग्लासमध्ये किमान 2000 टन सेरिया आणि युनायटेड स्टेट्समध्ये 1000 टनांपेक्षा जास्त वापरण्यात आले.

(2) सध्या, ऑटोमोबाईल एक्झॉस्ट प्युरिफिकेशन कॅटॅलिस्टमध्ये सेरिअमचा वापर केला जात आहे, ज्यामुळे मोठ्या प्रमाणात ऑटोमोबाईल एक्झॉस्ट गॅस हवेत सोडला जाण्यापासून प्रभावीपणे रोखता येतो. युनायटेड स्टेट्समध्ये सिरियमचा वापर दुर्मिळ पृथ्वीच्या एकूण वापराच्या एक तृतीयांश आहे.

(३) सीरियम सल्फाइडचा वापर रंगद्रव्यांमध्ये शिसे, कॅडमियम आणि इतर धातूंऐवजी केला जाऊ शकतो जे पर्यावरण आणि मानवांसाठी हानिकारक आहेत. प्लास्टिक, कोटिंग्ज, शाई आणि कागद उद्योगांना रंग देण्यासाठी याचा वापर केला जाऊ शकतो. सध्या फ्रेंच रोन प्लँक ही आघाडीची कंपनी आहे.

(4) CE: LiSAF लेसर प्रणाली ही युनायटेड स्टेट्सने विकसित केलेली सॉलिड-स्टेट लेसर आहे. ट्रिप्टोफन एकाग्रतेचे निरीक्षण करून जैविक शस्त्रे आणि औषध शोधण्यासाठी याचा वापर केला जाऊ शकतो. सेरियमचा वापर अनेक क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणावर केला जातो. जवळजवळ सर्व दुर्मिळ पृथ्वी अनुप्रयोगांमध्ये सेरियम असते. जसे पॉलिशिंग पावडर, हायड्रोजन साठवण साहित्य, थर्मोइलेक्ट्रिक साहित्य, सिरियम टंगस्टन इलेक्ट्रोड, सिरॅमिक कॅपेसिटर, पिझोइलेक्ट्रिक सिरॅमिक्स, सिरियम सिलिकॉन कार्बाइड ऍब्रेसिव्ह, इंधन सेल कच्चा माल, गॅसोलीन उत्प्रेरक, सर्व काही कायमस्वरूपी साहित्य. स्टील्स आणि नॉन-फेरस धातू.

3

प्रासोडायमियम (PR)

Praseodymium neodymium मिश्र धातु

(1) प्रसोओडीमियमचा वापर सिरॅमिक्स आणि दैनंदिन वापरात येणारे सिरेमिक बांधण्यासाठी मोठ्या प्रमाणावर केला जातो. कलर ग्लेझ बनवण्यासाठी ते सिरेमिक ग्लेझमध्ये मिसळले जाऊ शकते आणि अंडरग्लेज रंगद्रव्य म्हणून देखील वापरले जाऊ शकते. रंगद्रव्य शुद्ध आणि मोहक रंगासह हलका पिवळा आहे.

(२) हे कायम चुंबक तयार करण्यासाठी वापरले जाते. शुद्ध निओडीमियम धातूऐवजी स्वस्त प्रासोडायमियम आणि निओडीमियम धातूचा वापर करून कायमस्वरूपी चुंबक सामग्री बनवल्यास, त्याची ऑक्सिजन प्रतिरोधकता आणि यांत्रिक गुणधर्म स्पष्टपणे सुधारले जातात आणि त्यावर विविध आकारांच्या चुंबकांवर प्रक्रिया करता येते. विविध इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे आणि मोटर्समध्ये मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाते.

(३) पेट्रोलियम उत्प्रेरक क्रॅकिंगमध्ये वापरले जाते. पेट्रोलियम क्रॅकिंग उत्प्रेरक तयार करण्यासाठी वाय झिओलाइट आण्विक चाळणीमध्ये समृद्ध प्रासोडायमियम आणि निओडीमियम जोडून उत्प्रेरकाची क्रियाकलाप, निवडकता आणि स्थिरता सुधारली जाऊ शकते. चीनने 1970 च्या दशकात औद्योगिक वापर करण्यास सुरुवात केली, आणि वापर वाढत आहे.

(४) प्रॅसिओडीमियमचा वापर अपघर्षक पॉलिशिंगसाठी देखील केला जाऊ शकतो. या व्यतिरिक्त, ऑप्टिकल फायबर क्षेत्रात प्रासोडायमियमचा मोठ्या प्रमाणावर वापर केला जातो.

4

निओडीमियम (एनडी)

M1 टाकी प्रथम का शोधली जाऊ शकते? टाकी Nd: YAG लेसर रेंजफाइंडरने सुसज्ज आहे, जे स्पष्ट दिवसाच्या प्रकाशात जवळपास 4000 मीटरपर्यंत पोहोचू शकते.(डेटा नकाशा)

प्रासोडायमियमच्या जन्मानंतर निओडीमियम अस्तित्वात आले. निओडीमियमच्या आगमनाने दुर्मिळ पृथ्वी क्षेत्र सक्रिय झाले, दुर्मिळ पृथ्वी क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आणि दुर्मिळ पृथ्वीच्या बाजारपेठेवर प्रभाव पडला.

दुर्मिळ पृथ्वीच्या क्षेत्रात त्याच्या अद्वितीय स्थानामुळे निओडीमियम अनेक वर्षांपासून बाजारपेठेत एक लोकप्रिय स्थान बनले आहे. निओडीमियम धातूचा सर्वात मोठा वापरकर्ता NdFeB स्थायी चुंबक सामग्री आहे. NdFeB कायमस्वरूपी चुंबकांच्या आगमनाने दुर्मिळ पृथ्वीच्या उच्च तंत्रज्ञान क्षेत्रात नवीन चैतन्य निर्माण केले आहे. NdFeB चुंबकाला त्याच्या उच्च चुंबकीय ऊर्जा उत्पादनामुळे "कायम चुंबकाचा राजा" म्हटले जाते. त्याच्या उत्कृष्ट कार्यक्षमतेसाठी ते इलेक्ट्रॉनिक्स, यंत्रसामग्री आणि इतर उद्योगांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाते. अल्फा मॅग्नेटिक स्पेक्ट्रोमीटरचा यशस्वी विकास सूचित करतो की चीनमधील NdFeB चुंबकांच्या चुंबकीय गुणधर्मांनी जागतिक स्तरावर प्रवेश केला आहे. नॉन-फेरस पदार्थांमध्येही निओडीमियमचा वापर केला जातो. मॅग्नेशियम किंवा ॲल्युमिनियम मिश्रधातूमध्ये 1.5-2.5% निओडीमियम जोडल्याने मिश्रधातूची उच्च तापमान कामगिरी, हवा घट्टपणा आणि गंज प्रतिरोधकता सुधारू शकते. एरोस्पेस सामग्री म्हणून मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाते. याव्यतिरिक्त, निओडीमियम-डोपड य्ट्रिअम ॲल्युमिनियम गार्नेट शॉर्ट-वेव्ह लेसर बीम तयार करते, ज्याचा वापर उद्योगात 10 मिमी पेक्षा कमी जाडी असलेल्या पातळ साहित्य वेल्डिंग आणि कटिंगमध्ये मोठ्या प्रमाणावर केला जातो. वैद्यकीय उपचारांमध्ये, शस्त्रक्रिया काढून टाकण्यासाठी किंवा स्केलपेलऐवजी जखमा निर्जंतुक करण्यासाठी Nd: YAG लेसरचा वापर केला जातो. निओडीमियमचा वापर काच आणि सिरॅमिक मटेरियल कलरिंगसाठी आणि रबर उत्पादनांसाठी ॲडिटीव्ह म्हणून देखील केला जातो.

5

ट्रोलियम (Pm)

थ्युलियम हा एक कृत्रिम किरणोत्सर्गी घटक आहे जो अणुभट्ट्यांद्वारे तयार केला जातो (डेटा नकाशा)

(1) उष्णता स्त्रोत म्हणून वापरता येते. व्हॅक्यूम डिटेक्शन आणि कृत्रिम उपग्रहासाठी सहाय्यक ऊर्जा प्रदान करा.

(2)Pm147 कमी-ऊर्जा β-किरण उत्सर्जित करते, ज्याचा उपयोग सिम्बल बॅटरियां तयार करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. क्षेपणास्त्र मार्गदर्शन साधने आणि घड्याळे वीज पुरवठा म्हणून. या प्रकारची बॅटरी आकाराने लहान असते आणि ती अनेक वर्षे सतत वापरता येते. याव्यतिरिक्त, प्रोमिथियमचा वापर पोर्टेबल क्ष-किरण साधन, फॉस्फर तयार करणे, जाडी मोजणे आणि बीकन दिवा मध्ये देखील केला जातो.

6

समारियम (Sm)

मेटल समारियम (डेटा नकाशा)

Sm हा हलका पिवळा आहे आणि तो Sm-Co कायम चुंबकाचा कच्चा माल आहे आणि Sm-Co चुंबक हा उद्योगात वापरला जाणारा सर्वात जुना दुर्मिळ पृथ्वी चुंबक आहे. दोन प्रकारचे स्थायी चुंबक आहेत: SmCo5 प्रणाली आणि Sm2Co17 प्रणाली. 1970 च्या सुरुवातीस, SmCo5 प्रणालीचा शोध लागला आणि नंतरच्या काळात Sm2Co17 प्रणालीचा शोध लागला. आता नंतरच्या मागणीला प्राधान्य दिले जात आहे. सॅमेरियम कोबाल्ट मॅग्नेटमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या सॅमेरियम ऑक्साईडची शुद्धता खूप जास्त असणे आवश्यक नाही. किंमत लक्षात घेता, मुख्यतः सुमारे 95% उत्पादने वापरतात. याशिवाय, सॅमेरियम ऑक्साईडचा वापर सिरेमिक कॅपेसिटर आणि उत्प्रेरकांमध्ये देखील केला जातो. याशिवाय, सॅमेरियममध्ये अणु गुणधर्म आहेत, ज्याचा वापर अणुऊर्जा अणुभट्ट्यांसाठी संरचनात्मक साहित्य, संरक्षण सामग्री आणि नियंत्रण सामग्री म्हणून केला जाऊ शकतो, ज्यामुळे अणुविखंडनातून निर्माण होणारी प्रचंड ऊर्जा सुरक्षितपणे वापरली जाऊ शकते.

7

युरोपियम (Eu)

युरोपियम ऑक्साईड पावडर (डेटा नकाशा)

युरोपिअम ऑक्साईड बहुतेक फॉस्फरसाठी वापरला जातो (डेटा नकाशा)

1901 मध्ये, यूजीन-अँटोले डेमार्के यांनी "सॅमेरियम" मधून युरोपियम नावाचा एक नवीन घटक शोधला. युरोप या शब्दावरून हे नाव पडले असावे. युरोपिअम ऑक्साईडचा वापर बहुधा फ्लोरोसेंट पावडरसाठी केला जातो. Eu3+ चा वापर लाल फॉस्फरचा सक्रिय करणारा म्हणून केला जातो आणि Eu2+ चा वापर निळा फॉस्फर म्हणून केला जातो. आता Y2O2S:Eu3+ हे चमकदार कार्यक्षमता, कोटिंग स्थिरता आणि पुनर्वापराच्या खर्चात सर्वोत्कृष्ट फॉस्फर आहे. शिवाय, चमकदार कार्यक्षमता आणि कॉन्ट्रास्ट सुधारणे यासारख्या तंत्रज्ञानाच्या सुधारणेमुळे ते मोठ्या प्रमाणावर वापरले जात आहे. युरोपियम ऑक्साईडचा वापर अलिकडच्या वर्षांत नवीन क्ष-किरण वैद्यकीय निदान प्रणालीसाठी उत्तेजित उत्सर्जन फॉस्फर म्हणून केला गेला आहे. युरोपियम ऑक्साईडचा वापर रंगीत लेन्स आणि ऑप्टिकल फिल्टर तयार करण्यासाठी, चुंबकीय बबल स्टोरेज उपकरणांसाठी देखील केला जाऊ शकतो, ते नियंत्रण सामग्री, संरक्षण सामग्री आणि अणुभट्ट्यांच्या संरचनात्मक सामग्रीमध्ये देखील आपली प्रतिभा दर्शवू शकते.

8

गॅडोलिनियम (Gd)

गॅडोलिनियम आणि त्याचे समस्थानिक हे सर्वात प्रभावी न्यूट्रॉन शोषक आहेत आणि ते अणुभट्ट्यांचे अवरोधक म्हणून वापरले जाऊ शकतात. (डेटा नकाशा)

(1) त्याचे पाण्यात विरघळणारे पॅरामॅग्नेटिक कॉम्प्लेक्स वैद्यकीय उपचारांमध्ये मानवी शरीराचे NMR इमेजिंग सिग्नल सुधारू शकते.

(2) त्याचा सल्फर ऑक्साईड ऑसिलोस्कोप ट्यूब आणि एक्स-रे स्क्रीनच्या मॅट्रिक्स ग्रिड म्हणून विशेष ब्राइटनेससह वापरला जाऊ शकतो.

(3) गॅडोलिनियममधील गॅडोलिनियम गॅलियम गार्नेट हे बबल मेमरी साठी एक आदर्श एकल सब्सट्रेट आहे.

(4) ते कॅमोट सायकल निर्बंधाशिवाय घन चुंबकीय रेफ्रिजरेशन माध्यम म्हणून वापरले जाऊ शकते.

(5) आण्विक अभिक्रियांची सुरक्षितता सुनिश्चित करण्यासाठी अणुऊर्जा प्रकल्पांच्या साखळी प्रतिक्रिया पातळी नियंत्रित करण्यासाठी ते अवरोधक म्हणून वापरले जाते.

(6) हे समारियम कोबाल्ट चुंबकाचे एक जोड म्हणून वापरले जाते हे सुनिश्चित करण्यासाठी की कार्यप्रदर्शन तापमानात बदलत नाही.

9

टर्बियम (टीबी)

टर्बियम ऑक्साईड पावडर (डेटा नकाशा)

टर्बियमच्या वापरामध्ये मुख्यतः उच्च-तंत्रज्ञान क्षेत्राचा समावेश होतो, जो तंत्रज्ञान-केंद्रित आणि ज्ञान-केंद्रित असलेला एक अत्याधुनिक प्रकल्प आहे, तसेच आकर्षक विकासाच्या संभावनांसह उल्लेखनीय आर्थिक लाभांसह प्रकल्प आहे.

(1) फॉस्फरचा वापर तिरंगा फॉस्फरमध्ये हिरव्या पावडरच्या सक्रियक म्हणून केला जातो, जसे की टर्बियम-सक्रिय फॉस्फेट मॅट्रिक्स, टर्बियम-सक्रिय सिलिकेट मॅट्रिक्स आणि टर्बियम-सक्रिय सिरियम-मॅग्नेशियम ॲल्युमिनेट मॅट्रिक्स, जे सर्व उत्तेजित अवस्थेत हिरवा प्रकाश उत्सर्जित करतात.

(2) मॅग्नेटो-ऑप्टिकल स्टोरेज सामग्री. अलिकडच्या वर्षांत, टर्बियम मॅग्नेटो-ऑप्टिकल सामग्री मोठ्या प्रमाणात उत्पादनाच्या प्रमाणात पोहोचली आहे. Tb-Fe अमोर्फस फिल्म्सपासून बनवलेल्या मॅग्नेटो-ऑप्टिकल डिस्क्सचा वापर कॉम्प्युटर स्टोरेज घटक म्हणून केला जातो आणि स्टोरेज क्षमता 10-15 पट वाढवली जाते.

(३) मॅग्नेटो-ऑप्टिकल ग्लास, टर्बियमयुक्त फॅराडे रोटरी ग्लास ही रोटेटर्स, आयसोलेटर्स आणि ॲन्युलेटर्सच्या निर्मितीसाठी प्रमुख सामग्री आहे जी लेझर तंत्रज्ञानामध्ये मोठ्या प्रमाणावर वापरली जाते. विशेषतः, टेरफेनॉलच्या विकासाने टेरफेनॉलचा एक नवीन अनुप्रयोग उघडला आहे, जो 1970 च्या दशकात सापडलेला एक नवीन पदार्थ आहे. या मिश्रधातूचा अर्धा भाग टर्बियम आणि डिस्प्रोशिअमचा असतो, काहीवेळा हॉलमियमसह आणि बाकीचे लोह असते. हे मिश्रधातू प्रथम आयोवा, यूएसए येथील एम्स प्रयोगशाळेने विकसित केले होते. जेव्हा टेरफेनॉलला चुंबकीय क्षेत्रात ठेवले जाते, तेव्हा त्याचा आकार सामान्य चुंबकीय पदार्थांपेक्षा अधिक बदलतो, ज्यामुळे काही अचूक यांत्रिक हालचाली शक्य होऊ शकतात. टर्बियम डिस्प्रोशिअम लोह प्रामुख्याने सोनारमध्ये वापरला जातो आणि सध्या अनेक क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणावर वापरला जात आहे. इंधन इंजेक्शन प्रणाली, द्रव झडप नियंत्रण, मायक्रो-पोझिशनिंग, यांत्रिक ॲक्ट्युएटर, यंत्रणा आणि विमान स्पेस टेलिस्कोपसाठी विंग रेग्युलेटरपर्यंत.

10

Dy (Dy)

मेटल डिस्प्रोसियम (डेटा नकाशा)

(1) NdFeB स्थायी चुंबकाचे एक जोड म्हणून, या चुंबकात सुमारे 2~ 3% डिस्प्रोशिअम जोडल्याने त्याचे जबरदस्ती बल सुधारू शकते. पूर्वी, डिस्प्रोशिअमची मागणी मोठी नव्हती, परंतु NdFeB चुंबकांच्या वाढत्या मागणीमुळे, ते एक आवश्यक जोड घटक बनले, आणि ग्रेड सुमारे 95~99.9% असणे आवश्यक आहे, आणि मागणी देखील वेगाने वाढली.

(२) डिस्प्रोशिअमचा वापर फॉस्फरचे सक्रियक म्हणून केला जातो. ट्रायव्हॅलेंट डिसप्रोशिअम हे एकल ल्युमिनेसेंट केंद्रासह तिरंगा ल्युमिनेसेंट सामग्रीचे एक आशादायक सक्रिय आयन आहे. यात प्रामुख्याने दोन उत्सर्जन बँड असतात, एक पिवळा प्रकाश उत्सर्जन, दुसरा निळा प्रकाश उत्सर्जन. डिस्प्रोशिअमसह डोप केलेले ल्युमिनेसेंट पदार्थ तिरंगा फॉस्फर म्हणून वापरले जाऊ शकतात.

(३) मॅग्नेटोस्ट्रिक्टिव मिश्रधातूमध्ये टेरफेनॉल मिश्रधातू तयार करण्यासाठी डिस्प्रोशिअम हा आवश्यक धातूचा कच्चा माल आहे, ज्यामुळे यांत्रिक हालचालींच्या काही अचूक क्रिया लक्षात येऊ शकतात. (4) डिस्प्रोसियम धातूचा वापर मॅग्नेटो-ऑप्टिकल स्टोरेज सामग्री म्हणून उच्च रेकॉर्डिंग गती आणि वाचन संवेदनशीलतेसह केला जाऊ शकतो.

(५) डिस्प्रोशिअम दिवे तयार करण्यासाठी वापरला जाणारा, डिस्प्रोशिअम दिवे तयार करण्यासाठी वापरला जाणारा कार्यरत पदार्थ म्हणजे डिस्प्रोशिअम आयोडाइड, ज्याचे फायदे जास्त ब्राइटनेस, चांगला रंग, उच्च रंग तापमान, लहान आकार, स्थिर चाप इत्यादी आहेत आणि त्याचा वापर केला गेला आहे. चित्रपट आणि छपाईसाठी प्रकाश स्रोत म्हणून.

(6) डिस्प्रोशिअमचा वापर न्यूट्रॉन एनर्जी स्पेक्ट्रम मोजण्यासाठी किंवा अणुऊर्जा उद्योगात न्यूट्रॉन शोषक म्हणून केला जातो कारण त्याच्या मोठ्या न्यूट्रॉन कॅप्चर क्रॉस-सेक्शनल क्षेत्रामुळे.

(7)Dy3Al5O12 चा वापर चुंबकीय रेफ्रिजरेशनसाठी चुंबकीय कार्यरत पदार्थ म्हणून देखील केला जाऊ शकतो. विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाच्या विकासासह, डिस्प्रोशिअमचे अनुप्रयोग क्षेत्र सतत विस्तारित आणि विस्तारित केले जाईल.

11

होल्मियम (हो)

हो-फे मिश्र धातु (डेटा नकाशा)

सध्या, लोह वापरण्याचे क्षेत्र आणखी विकसित करणे आवश्यक आहे, आणि वापर फार मोठा नाही. अलीकडे, बाओटो स्टीलच्या दुर्मिळ अर्थ संशोधन संस्थेने उच्च तापमान आणि उच्च व्हॅक्यूम डिस्टिलेशन शुद्धीकरण तंत्रज्ञानाचा अवलंब केला आहे, आणि उच्च शुद्धता मेटल क्विन हो</>RE>99.9% कमी सामग्रीसह दुर्मिळ पृथ्वी अशुद्धी विकसित केली आहे.

सध्या, कुलूपांचे मुख्य उपयोग आहेत:

(1) मेटल हॅलोजन दिव्याचे एक जोड म्हणून, धातूचा हॅलोजन दिवा हा एक प्रकारचा गॅस डिस्चार्ज दिवा आहे, जो उच्च-दाब पारा दिव्याच्या आधारे विकसित केला जातो आणि त्याचे वैशिष्ट्य म्हणजे बल्ब विविध दुर्मिळ पृथ्वीच्या हॅलाइड्सने भरलेला असतो. सध्या, दुर्मिळ पृथ्वी आयोडाइड्स प्रामुख्याने वापरल्या जातात, जे गॅस डिस्चार्ज करताना वेगवेगळ्या वर्णक्रमीय रेषा उत्सर्जित करतात. लोखंडी दिव्यामध्ये कार्यरत पदार्थ म्हणजे क्विनिओडाइड, चाप झोनमध्ये धातूच्या अणूंची उच्च सांद्रता मिळवता येते, त्यामुळे किरणोत्सर्गाची कार्यक्षमता मोठ्या प्रमाणात सुधारते.

(2) लोह किंवा अब्ज ॲल्युमिनियम गार्नेट रेकॉर्ड करण्यासाठी लोखंडाचा वापर मिश्रित म्हणून केला जाऊ शकतो

(३) खिन-डोपड ॲल्युमिनियम गार्नेट (हो: YAG) 2um लेसर उत्सर्जित करू शकते आणि मानवी ऊतकांद्वारे 2um लेसरचे शोषण दर जास्त आहे, एचडी: YAG पेक्षा जवळजवळ तीन ऑर्डर जास्त आहे. म्हणून, वैद्यकीय ऑपरेशनसाठी Ho: YAG लेसर वापरताना, ते केवळ ऑपरेशनची कार्यक्षमता आणि अचूकता सुधारू शकत नाही तर थर्मल नुकसान क्षेत्र लहान आकारात कमी करू शकते. लॉक क्रिस्टल द्वारे व्युत्पन्न मुक्त बीम जास्त उष्णता निर्माण न करता चरबी काढून टाकू शकते, निरोगी ऊतींचे थर्मल नुकसान कमी करण्यासाठी, असे नोंदवले गेले आहे की युनायटेड स्टेट्समध्ये काचबिंदूवर w-लेझर उपचार शस्त्रक्रियेच्या वेदना कमी करू शकतात. चीनमधील 2um लेसर क्रिस्टल आंतरराष्ट्रीय स्तरावर पोहोचले आहे, त्यामुळे अशा प्रकारचे लेसर क्रिस्टल विकसित करणे आणि उत्पादन करणे आवश्यक आहे.

(4) संपृक्त चुंबकीकरणासाठी आवश्यक बाह्य क्षेत्र कमी करण्यासाठी मॅग्नेटोस्ट्रिक्टिव मिश्र धातु Terfenol-D मध्ये Cr ची थोडीशी मात्रा देखील जोडली जाऊ शकते.

(५) याव्यतिरिक्त, लोह डोप केलेले फायबर फायबर लेसर, फायबर ॲम्प्लिफायर, फायबर सेन्सर आणि इतर ऑप्टिकल कम्युनिकेशन उपकरणे बनवण्यासाठी वापरले जाऊ शकते, जे आजच्या वेगवान ऑप्टिकल फायबर कम्युनिकेशनमध्ये अधिक महत्त्वाची भूमिका बजावेल.

12

एर्बियम (ER)

एर्बियम ऑक्साईड पावडर (माहिती तक्ता)

(1) 1550nm वर Er3 + चे प्रकाश उत्सर्जन विशेष महत्त्व आहे, कारण ही तरंगलांबी ऑप्टिकल फायबर कम्युनिकेशनमध्ये ऑप्टिकल फायबरच्या सर्वात कमी नुकसानावर स्थित आहे. 980nm आणि 1480nm प्रकाशाने उत्तेजित झाल्यानंतर, आमिष आयन (Er3 +) ग्राउंड स्टेट 4115/2 वरून उच्च-ऊर्जा स्थिती 4I13/2 मध्ये संक्रमण करते. जेव्हा उच्च-ऊर्जा स्थितीतील Er3 + परत जमिनीच्या स्थितीत संक्रमण होते, ते 1550nm प्रकाश उत्सर्जित करते. क्वार्ट्ज फायबर वेगवेगळ्या तरंगलांबीचा प्रकाश प्रसारित करू शकतो, तथापि, 1550nm बँडचा ऑप्टिकल क्षीणन दर हा सर्वात कमी आहे (0.15 dB/km), जो जवळजवळ कमी मर्यादा क्षीणन दर आहे. त्यामुळे, ऑप्टिकल फायबर कम्युनिकेशनचे ऑप्टिकल नुकसान किमान असते तेव्हा ते 1550 nm वर सिग्नल लाइट म्हणून वापरले जाते. अशा प्रकारे, योग्य असल्यास आमिषाची एकाग्रता योग्य मॅट्रिक्समध्ये मिसळली जाते, ॲम्प्लीफायर लेसर तत्त्वानुसार कम्युनिकेशन सिस्टममधील तोटा भरून काढू शकतो, म्हणून, दूरसंचार नेटवर्कमध्ये ज्याला 1550nm ऑप्टिकल सिग्नल वाढवणे आवश्यक आहे, आमिष डोप केलेले फायबर ॲम्प्लिफायर एक आवश्यक ऑप्टिकल आहे. साधन सध्या, आमिष डोप केलेले सिलिका फायबर ॲम्प्लिफायरचे व्यावसायिकीकरण केले गेले आहे. असे नोंदवले गेले आहे की निरुपयोगी शोषण टाळण्यासाठी, ऑप्टिकल फायबरमध्ये डोप केलेले प्रमाण शेकडो पीपीएम आहे. ऑप्टिकल फायबर कम्युनिकेशनच्या जलद विकासामुळे नवीन अनुप्रयोग फील्ड उघडतील. .

(२) (२) याव्यतिरिक्त, आमिष डोप केलेले लेसर क्रिस्टल आणि त्याचे आउटपुट 1730nm लेसर आणि 1550nm लेसर मानवी डोळ्यांसाठी सुरक्षित आहेत, चांगले वातावरणीय प्रसारण कार्यप्रदर्शन, रणांगणातील धुरासाठी मजबूत प्रवेश क्षमता, चांगली सुरक्षा, द्वारे शोधणे सोपे नाही. शत्रू आणि लष्करी लक्ष्यांच्या किरणोत्सर्गाचा फरक मोठा आहे. हे पोर्टेबल लेझर रेंजफाइंडरमध्ये बनवले गेले आहे जे लष्करी वापरात मानवी डोळ्यांसाठी सुरक्षित आहे.

(३) (३) Er3 + हे दुर्मिळ पृथ्वी ग्लास लेसर मटेरियल बनवण्यासाठी ग्लासमध्ये जोडले जाऊ शकते, जे सर्वात मोठे आउटपुट पल्स एनर्जी आणि सर्वात जास्त आउटपुट पॉवर असलेली घन लेसर सामग्री आहे.

(4) Er3 + दुर्मिळ पृथ्वी अपरूपांतरित लेसर सामग्रीमध्ये सक्रिय आयन म्हणून देखील वापरले जाऊ शकते.

(५) (५) शिवाय, चष्म्याच्या काचेच्या आणि क्रिस्टल ग्लासचे रंग विरंगुळ्यासाठी आणि रंग देण्यासाठी देखील आमिषाचा वापर केला जाऊ शकतो.

13

थ्युलियम (TM)

आण्विक अणुभट्टीमध्ये विकिरण झाल्यानंतर, थ्युलियम एक समस्थानिक तयार करतो जो क्ष-किरण उत्सर्जित करू शकतो, जो पोर्टेबल क्ष-किरण स्त्रोत म्हणून वापरला जाऊ शकतो.(डेटा नकाशा)

(१)TM पोर्टेबल एक्स-रे मशीनचा किरण स्त्रोत म्हणून वापरला जातो. अणुभट्टीमध्ये विकिरण झाल्यानंतर,TMएक प्रकारचा समस्थानिक तयार करतो जो क्ष-किरण उत्सर्जित करू शकतो, ज्याचा वापर पोर्टेबल ब्लड इरेडिएटर बनवण्यासाठी केला जाऊ शकतो. या प्रकारचे रेडिओमीटर yu-169 मध्ये बदलू शकतेTM-170 उच्च आणि मध्यम बीमच्या कृती अंतर्गत, आणि रक्त विकिरण करण्यासाठी आणि पांढर्या रक्त पेशी कमी करण्यासाठी एक्स-रे रेडिएट करा. या पांढऱ्या रक्तपेशींमुळे अवयव प्रत्यारोपणाला नकार दिला जातो, त्यामुळे अवयव लवकर नकारण्याचे प्रमाण कमी करता येते.

(2) (2)TMट्यूमरचे नैदानिक ​​निदान आणि उपचारांमध्ये देखील वापरले जाऊ शकते कारण ट्यूमर टिश्यूसाठी उच्च आत्मीयता आहे, जड दुर्मिळ पृथ्वी हलकी दुर्मिळ पृथ्वीपेक्षा अधिक सुसंगत आहे, विशेषत: यूची आत्मीयता सर्वात मोठी आहे.

(३) (३) एक्स-रे सेन्सिटायझर Laobr: br (ब्लू) क्ष-किरण संवेदनाक्षम स्क्रीनच्या फॉस्फरमध्ये ऍक्टिव्हेटर म्हणून ऑप्टिकल संवेदनशीलता वाढविण्यासाठी वापरला जातो, त्यामुळे क्ष-किरणांचे एक्सपोजर आणि मानवांना होणारी हानी कमी होते× रेडिएशन डोस 50% आहे, ज्याचे वैद्यकीय अनुप्रयोगात महत्त्वपूर्ण व्यावहारिक महत्त्व आहे.

(4) (4) मेटल हॅलाइड दिवा नवीन प्रकाश स्रोतामध्ये ऍडिटीव्ह म्हणून वापरला जाऊ शकतो.

(५) (५) Tm3 + हे दुर्मिळ अर्थ ग्लास लेसर मटेरियल बनवण्यासाठी काचेमध्ये जोडले जाऊ शकते, जे सर्वात मोठे आउटपुट पल्स आणि सर्वात जास्त आउटपुट पॉवर असलेले सॉलिड-स्टेट लेसर मटेरियल आहे. Tm3 + सक्रियकरण आयन म्हणून देखील वापरले जाऊ शकते. दुर्मिळ पृथ्वी अपरूपांतरण लेसर साहित्य.

14

यटरबियम (Yb)

यटरबियम धातू (डेटा नकाशा)

(1) थर्मल शील्डिंग कोटिंग सामग्री म्हणून. परिणाम दर्शवितात की आरसा इलेक्ट्रोडपोझिट केलेल्या झिंक लेपचा गंज प्रतिरोधकपणा सुधारू शकतो आणि आरशासह कोटिंगचा आकार मिररशिवाय कोटिंगपेक्षा लहान असतो.

(२) मॅग्नेटोस्ट्रिक्टिव मटेरियल म्हणून. या मटेरिअलमध्ये विशाल मॅग्नेटोस्ट्रिक्शनची वैशिष्ट्ये आहेत, म्हणजेच चुंबकीय क्षेत्रात विस्तार होतो. मिश्रधातू मुख्यत्वे आरसा/फेराइट मिश्रधातू आणि डिस्प्रोशिअम/फेराइट मिश्रधातूंनी बनलेला असतो आणि उत्पादनासाठी विशिष्ट प्रमाणात मँगनीज जोडले जाते. विशाल चुंबकीय प्रतिबंध.

(3) दाब मोजण्यासाठी वापरला जाणारा मिरर घटक. प्रयोगांवरून असे दिसून आले आहे की कॅलिब्रेटेड प्रेशर रेंजमध्ये मिरर घटकाची संवेदनशीलता जास्त आहे, ज्यामुळे दाब मापनात मिरर लागू करण्यासाठी एक नवीन मार्ग खुला होतो.

(4) भूतकाळात सामान्यतः वापरल्या जाणाऱ्या चांदीच्या मिश्रणाच्या जागी मोलर्सच्या पोकळ्यांसाठी राळ-आधारित फिलिंग्ज.

(5) जपानी विद्वानांनी मिरर-डोपड व्हॅनेडियम बात गार्नेट एम्बेडेड लाइन वेव्हगाइड लेसरची तयारी यशस्वीरित्या पूर्ण केली आहे, जे लेसर तंत्रज्ञानाच्या पुढील विकासासाठी खूप महत्वाचे आहे. याशिवाय, मिररचा वापर फ्लोरोसेंट पावडर ॲक्टिव्हेटर, रेडिओ सिरॅमिक्स, इलेक्ट्रॉनिक कॉम्प्युटर मेमरी एलिमेंट (चुंबकीय बबल) ॲडिटीव्ह, ग्लास फायबर फ्लक्स आणि ऑप्टिकल ग्लास ॲडिटीव्ह इत्यादींसाठी देखील केला जातो.

15

ल्युटेटियम (लु)

ल्युटेटियम ऑक्साईड पावडर (डेटा नकाशा)

यट्रिअम ल्युटेटियम सिलिकेट क्रिस्टल (डेटा नकाशा)

(1) काही खास मिश्रधातू बनवा. उदाहरणार्थ, ल्युटेटियम ॲल्युमिनियम मिश्र धातुचा वापर न्यूट्रॉन सक्रियकरण विश्लेषणासाठी केला जाऊ शकतो.

(२) स्थिर ल्युटेटियम न्यूक्लाइड्स पेट्रोलियम क्रॅकिंग, अल्किलेशन, हायड्रोजनेशन आणि पॉलिमरायझेशनमध्ये उत्प्रेरक भूमिका बजावतात.

(३) य्ट्रियम लोह किंवा य्ट्रियम ॲल्युमिनियम गार्नेट जोडल्याने काही गुणधर्म सुधारू शकतात.

(4) चुंबकीय बबल जलाशयाचा कच्चा माल.

(5) एक संमिश्र फंक्शनल क्रिस्टल, ल्युटेटियम-डोपड ॲल्युमिनियम य्ट्रिअम निओडीमियम टेट्राबोरेट, मीठ सोल्यूशन कूलिंग क्रिस्टल ग्रोथच्या तांत्रिक क्षेत्राशी संबंधित आहे. प्रयोग दर्शवितात की ल्युटेटियम-डोपेड एनवायएबी क्रिस्टल ऑप्टिकल एकरूपता आणि लेसर कार्यक्षमतेमध्ये एनवायएबी क्रिस्टलपेक्षा श्रेष्ठ आहे.

(6) असे आढळून आले आहे की इलेक्ट्रोक्रोमिक डिस्प्ले आणि कमी-आयामी आण्विक अर्धसंवाहकांमध्ये ल्युटेटिअमचे संभाव्य अनुप्रयोग आहेत. याव्यतिरिक्त, ल्युटेटिअमचा वापर उर्जा बॅटरी तंत्रज्ञान आणि फॉस्फरच्या ॲक्टिव्हेटरमध्ये देखील केला जातो.

16

यत्रियम (y)

य्ट्रिअमचा मोठ्या प्रमाणावर वापर केला जातो, य्ट्रिअम ॲल्युमिनियम गार्नेटचा वापर लेसर मटेरियल म्हणून केला जाऊ शकतो, य्ट्रिअम आयर्न गार्नेटचा वापर मायक्रोवेव्ह तंत्रज्ञान आणि ध्वनिक ऊर्जा हस्तांतरणासाठी केला जातो आणि रंगीत टीव्ही सेटसाठी युरोपियम-डोपड य्ट्रिअम व्हॅनाडेट आणि युरोपियम-डोपड य्ट्रिअम ऑक्साइड फॉस्फर म्हणून वापरले जातात. (डेटा नकाशा)

(1) पोलाद आणि नॉन-फेरस मिश्रधातूंसाठी जोडणी. FeCr मिश्रधातूमध्ये सामान्यतः 0.5-4% yttrium असते, जे या स्टेनलेस स्टील्सचे ऑक्सिडेशन प्रतिरोध आणि लवचिकता वाढवू शकते; MB26 मिश्रधातूचे सर्वसमावेशक गुणधर्म यत्रियम-समृद्ध मिश्रित दुर्मिळ पृथ्वीची योग्य मात्रा जोडून निश्चितपणे सुधारले जातात, जे काही मध्यम-मजबूत ॲल्युमिनियम मिश्र धातु बदलू शकतात आणि विमानाच्या तणावग्रस्त घटकांमध्ये वापरले जाऊ शकतात. Al-Zr मिश्रधातूमध्ये यट्रियम-समृद्ध दुर्मिळ पृथ्वीची थोडीशी मात्रा जोडल्यास, त्या मिश्र धातुची चालकता सुधारली जाऊ शकते; चीनमधील बहुतेक वायर कारखान्यांनी मिश्रधातूचा अवलंब केला आहे. तांब्याच्या मिश्रधातूमध्ये यट्रियम जोडल्याने चालकता आणि यांत्रिक शक्ती सुधारते.

(2) सिलिकॉन नायट्राइड सिरॅमिक मटेरियल ज्यामध्ये 6% य्ट्रियम आणि 2% ॲल्युमिनियम असते ते इंजिनचे भाग विकसित करण्यासाठी वापरले जाऊ शकते.

(३) Nd: Y: Al: 400 वॅट्स क्षमतेच्या गार्नेट लेझर बीमचा वापर मोठे घटक ड्रिल, कट आणि वेल्ड करण्यासाठी केला जातो.

(4) Y-Al गार्नेट सिंगल क्रिस्टलने बनलेल्या इलेक्ट्रॉन मायक्रोस्कोप स्क्रीनमध्ये उच्च फ्लूरोसेन्स ब्राइटनेस, विखुरलेल्या प्रकाशाचे कमी शोषण आणि चांगले उच्च तापमान प्रतिरोध आणि यांत्रिक पोशाख प्रतिरोध आहे.

(5) 90% य्ट्रियम असलेले उच्च य्ट्रिअम स्ट्रक्चरल मिश्रधातू विमानात आणि इतर ठिकाणी वापरले जाऊ शकते ज्यासाठी कमी घनता आणि उच्च वितळण्याची बिंदू आवश्यक आहे.

(6) Yttrium-doped SrZrO3 उच्च-तापमान प्रोटॉन प्रवाहकीय सामग्री, जी सध्या जास्त लक्ष वेधून घेते, उच्च हायड्रोजन विद्राव्यता आवश्यक असलेल्या इंधन पेशी, इलेक्ट्रोलाइटिक पेशी आणि गॅस सेन्सर्सच्या निर्मितीसाठी खूप महत्त्वाची आहे. याव्यतिरिक्त, य्ट्रिअमचा वापर उच्च-तापमान फवारणी सामग्री, अणुभट्टी इंधनासाठी एक पातळ पदार्थ, कायम चुंबकीय सामग्रीसाठी एक जोड आणि इलेक्ट्रॉनिक्स उद्योगात एक गेटर म्हणून देखील केला जातो.

17

स्कँडियम (Sc)

मेटल स्कँडियम (डेटा नकाशा)

य्ट्रियम आणि लॅन्थॅनाइड घटकांच्या तुलनेत, स्कॅन्डियममध्ये विशेषतः लहान आयनिक त्रिज्या आणि हायड्रॉक्साईडची विशेषतः कमकुवत क्षारता असते. म्हणून, जेव्हा स्कॅन्डियम आणि दुर्मिळ पृथ्वीचे घटक एकत्र मिसळले जातात, तेव्हा अमोनिया (किंवा अत्यंत सौम्य अल्कली) सह उपचार केल्यावर स्कॅन्डियम प्रथम अवक्षेपित होईल, म्हणून "अपूर्णांक पर्जन्य" पद्धतीद्वारे दुर्मिळ पृथ्वीच्या घटकांपासून ते सहजपणे वेगळे केले जाऊ शकते. दुसरी पद्धत म्हणजे नायट्रेटचे ध्रुवीकरण विघटन पृथक्करणासाठी वापरणे. स्कँडियम नायट्रेट हे विघटन करणे सर्वात सोपा आहे, अशा प्रकारे विभक्तीचा उद्देश साध्य होतो.

इलेक्ट्रोलिसिसद्वारे Sc मिळवता येते. ScCl3, KCl आणि LiCl स्कॅन्डियम शुद्धीकरणादरम्यान सह-वितळले जातात आणि वितळलेले जस्त इलेक्ट्रोलिसिससाठी कॅथोड म्हणून वापरले जाते, ज्यामुळे स्कँडियम झिंक इलेक्ट्रोडवर अवक्षेपित होते आणि नंतर स्कँडियम मिळविण्यासाठी जस्तचे बाष्पीभवन होते. याव्यतिरिक्त, युरेनियम, थोरियम आणि लॅन्थॅनाइड घटक तयार करण्यासाठी धातूवर प्रक्रिया करताना स्कॅन्डियम सहजपणे पुनर्प्राप्त केला जातो. टंगस्टन आणि कथील धातूपासून संबंधित स्कॅन्डियमची सर्वसमावेशक पुनर्प्राप्ती देखील स्कॅन्डियमच्या महत्त्वाच्या स्त्रोतांपैकी एक आहे. स्कँडियम हे एम.कंपाऊंडमध्ये केवळ त्रिसंयोजक अवस्थेत, जे हवेत Sc2O3 मध्ये सहजपणे ऑक्सिडाइज होते आणि त्याची धातूची चमक गमावते आणि गडद राखाडी रंगात बदलते.　

स्कँडियमचे मुख्य उपयोग खालीलप्रमाणे आहेत:

(1) स्कॅन्डियम हायड्रोजन सोडण्यासाठी गरम पाण्यावर प्रतिक्रिया देऊ शकतो आणि आम्लामध्ये देखील विरघळतो, म्हणून ते एक मजबूत कमी करणारे घटक आहे.

(२) स्कॅन्डियम ऑक्साईड आणि हायड्रॉक्साईड हे फक्त अल्कधर्मी आहेत, परंतु त्याची मीठ राख क्वचितच हायड्रोलायझ्ड केली जाऊ शकते. स्कँडियम क्लोराईड हे पांढरे स्फटिक आहे, पाण्यात विरघळणारे आणि हवेत विरघळणारे आहे.　(३) मेटलर्जिकल इंडस्ट्रीमध्ये, मिश्रधातूंची ताकद, कडकपणा, उष्णता प्रतिरोधकता आणि कार्यप्रदर्शन सुधारण्यासाठी मिश्रधातू (मिश्रधातूंचे मिश्रण) बनवण्यासाठी स्कँडियमचा वापर केला जातो. उदाहरणार्थ, वितळलेल्या लोहामध्ये थोड्या प्रमाणात स्कॅन्डियम जोडल्याने कास्ट आयर्नच्या गुणधर्मांमध्ये लक्षणीय सुधारणा होऊ शकते, तर ॲल्युमिनियममध्ये थोड्या प्रमाणात स्कँडियम जोडल्यास त्याची ताकद आणि उष्णता प्रतिरोधकता सुधारू शकते.

(4) इलेक्ट्रॉनिक उद्योगात, स्कँडियमचा वापर विविध सेमीकंडक्टर उपकरण म्हणून केला जाऊ शकतो. उदाहरणार्थ, सेमीकंडक्टरमध्ये स्कॅन्डियम सल्फाइटच्या वापराने देश-विदेशात लक्ष वेधले आहे आणि स्कँडियम असलेले फेराइट देखील आशादायक आहे.संगणक चुंबकीय कोर.　

(५) रासायनिक उद्योगात, स्कँडियम कंपाऊंडचा वापर अल्कोहोल डिहायड्रोजनेशन आणि डिहायड्रेशन एजंट म्हणून केला जातो, जो कचरा हायड्रोक्लोरिक ऍसिडपासून इथिलीन आणि क्लोरीन तयार करण्यासाठी एक कार्यक्षम उत्प्रेरक आहे.　

(6) काचेच्या उद्योगात, स्कँडियम असलेले विशेष चष्मे तयार केले जाऊ शकतात.　

(7) विद्युत प्रकाश स्रोत उद्योगात, स्कॅन्डियम आणि सोडियमपासून बनवलेल्या स्कॅन्डियम आणि सोडियम दिव्यांना उच्च कार्यक्षमता आणि सकारात्मक प्रकाश रंगाचे फायदे आहेत.　

(8) स्कॅन्डियम निसर्गात 45Sc स्वरूपात अस्तित्वात आहे. याव्यतिरिक्त, स्कँडियमचे नऊ किरणोत्सर्गी समस्थानिक आहेत, म्हणजे 40~44Sc आणि 46~49Sc. त्यापैकी, 46Sc, ट्रेसर म्हणून, रासायनिक उद्योग, धातुशास्त्र आणि समुद्रशास्त्रात वापरले गेले आहे. वैद्यकशास्त्रात, परदेशात असे लोक आहेत जे कर्करोगावर उपचार करण्यासाठी 46Sc वापरून अभ्यास करतात.