फ्रँक हर्बर्टच्या स्पेस ऑपेरा "ड्युन्स" मध्ये, "मसाल्यांचे मिश्रण" नावाचा एक मौल्यवान नैसर्गिक पदार्थ लोकांना विशाल विश्वात नेव्हिगेट करण्याची क्षमता देतो आणि एक आंतरतारकीय संस्कृती स्थापित करतो. पृथ्वीवरील वास्तविक जीवनात, दुर्मिळ पृथ्वी घटक नावाच्या नैसर्गिक धातूंच्या गटाने आधुनिक तंत्रज्ञान शक्य केले आहे. जवळजवळ सर्व आधुनिक इलेक्ट्रॉनिक उत्पादनांच्या या प्रमुख घटकांची मागणी झपाट्याने वाढत आहे.
दुर्मिळ पृथ्वीहजारो वेगवेगळ्या गरजा पूर्ण करतात - उदाहरणार्थ, सेरियमचा वापर तेल शुद्धीकरणासाठी उत्प्रेरक म्हणून केला जातो, तरगॅडोलिनियमअणुभट्ट्यांमध्ये न्यूट्रॉन अडकवतात. परंतु या घटकांची सर्वात प्रमुख क्षमता त्यांच्या प्रकाशमानता आणि चुंबकत्वात आहे.
आमच्या स्मार्ट फोनच्या स्क्रीनला रंग देण्यासाठी, युरो नोटांची सत्यता दाखवण्यासाठी फ्लोरोसेंस वापरण्यासाठी आणि ऑप्टिकल फायबर केबल्सद्वारे समुद्राच्या तळाशी सिग्नल ट्रान्सफर करण्यासाठी आम्ही दुर्मिळ पृथ्वीवर अवलंबून असतो. जगातील काही सर्वात मजबूत आणि विश्वासार्ह चुंबकांच्या निर्मितीसाठी देखील ते आवश्यक आहेत. ते तुमच्या हेडफोनमध्ये ध्वनी लाटा निर्माण करतात, अंतराळात डिजिटल माहिती वाढवतात आणि थर्मल सर्च क्षेपणास्त्रांचा मार्ग बदलतात. दुर्मिळ पृथ्वी पवन ऊर्जा आणि इलेक्ट्रिक वाहने यासारख्या हिरव्या तंत्रज्ञानाच्या विकासाला देखील प्रोत्साहन देत आहे आणि क्वांटम संगणकाचे नवीन घटक देखील तयार करू शकते. सिंथेटिक केमिस्ट आणि स्वतंत्र सल्लागार स्टीफन बॉयड म्हणाले, “ही यादी अंतहीन आहे. ते सर्वत्र आहेत.
दुर्मिळ पृथ्वी म्हणजे लॅन्थानाइड ल्युटेशियम आणि लॅन्थानम आणियट्रियम, जे बहुतेकदा एकाच ठेवीमध्ये आढळतात आणि त्यांचे रासायनिक गुणधर्म लॅन्थानाइडसारखे असतात. या राखाडी ते चांदीच्या रंगाच्या धातूंमध्ये सामान्यतः प्लास्टिसिटी आणि उच्च वितळण्याचे आणि उकळण्याचे बिंदू असतात. त्यांची गुप्त शक्ती त्यांच्या इलेक्ट्रॉनमध्ये असते. सर्व अणूंमध्ये इलेक्ट्रॉनने वेढलेले एक केंद्रक असते, जे कक्षा नावाच्या प्रदेशात स्थित असते. केंद्रकापासून सर्वात दूर असलेल्या कक्षेतील इलेक्ट्रॉन म्हणजे व्हॅलेन्स इलेक्ट्रॉन, जे रासायनिक अभिक्रियांमध्ये भाग घेतात आणि इतर अणूंशी बंध तयार करतात.
बहुतेक लॅन्थानाइडमध्ये इलेक्ट्रॉनचा आणखी एक महत्त्वाचा गट असतो, ज्याला "f-इलेक्ट्रॉन" म्हणतात, जो व्हॅलेन्स इलेक्ट्रॉनजवळील सुवर्ण क्षेत्रात राहतो परंतु केंद्रकाच्या किंचित जवळ असतो. रेनो येथील नेवाडा विद्यापीठातील अजैविक रसायनशास्त्रज्ञ अना डी बेटेनकोर्ट डायस म्हणाल्या: "हे f इलेक्ट्रॉनच दुर्मिळ पृथ्वी घटकांचे चुंबकीय आणि प्रकाशमान गुणधर्म निर्माण करतात."
दुर्मिळ पृथ्वी म्हणजे १७ घटकांचा समूह (नियतकालिक सारणीवर निळ्या रंगात दर्शविलेले). दुर्मिळ पृथ्वी घटकांच्या एका उपसमूहाला लॅन्थानाइड म्हणतात. (ल्युटेशियम, लू, आणि ज्याच्या नेतृत्वाखालील रेषालॅन्थेनम, ला). प्रत्येक घटकामध्ये एक कवच असते, ज्यामध्ये सहसा f इलेक्ट्रॉन असतात, ज्यामुळे या घटकांमध्ये चुंबकीय आणि प्रकाशमान गुणधर्म असतात.
पोस्ट वेळ: जुलै-०५-२०२३